Yellow Jersey | Geometri ne kadar fark yaratabilir?
02-03-2022
10:03
BİSİKLET GEOMETRİSİ NE KADAR FARK YARATABİLİR?
YellowJersey'den Oscar Scarsbrook, bike-fit uzmanı James Thomas'a bir bisiklet almadan önce neden geometri şemalarına bakmanın önemli olduğunu soruyor.
Yazı: Oskar Scarsbrook Çeviri: İbrahim Yılmaz
Bu soruyu, bize "Bisiklet geometrisi muazzam bir fark yaratabilir" diyen bike-fit uzmanı James Thomas'a sorduk.
En önemlisi, bize uygun olan ve olmayan bisiklet arasındaki fark, acı içinde olmak ve olmamak arasındaki fark anlamına gelebilir. Size uygun olmayan bir geometriye sahip bir bisiklet üzerinde saatlerce oturduğunuzda – açı ve ölçü farkları çok küçük görünse bile – aynı pedal çevirme hareketini tekrar tekrar yapıyor olmanız ciddi rahatsızlıklara ve hatta sakatlıklara neden olabilir.
Aynı şekilde, size uygun geometriye sahip ve sizin anatominize göre doğru ayarlanmış bir makine, büyük performans kazanımlarına yol açabilir. Elit yarış bisikletlerinin üretilmesi söz konusu olduğunda, mümkün olan her geometrik ayrıntıya özen gösterilir ve en küçük farklılıklar bile büyük kazançlara (veya kayıplara) yol açar. Son yıllarda yarışçıların sponsorlar tarafından sağlanan bisikletlerin tasarım detaylarında çatıştıklarını görüyoruz çünkü mikro ayarlar onlara yarış kazandırabilir ya da kaybettirebilir de.
James, ayrıca bisiklet üzerinde iyi görünmenin önemini vurguluyor ve doğru şekilde ayarlanan bir bisikletin "sadece daha iyi idare etmekle kalmayacağını, aynı zamanda genellikle daha iyi görüneceğini" söylüyor. Yeni bir kite geçmeden önce hepimizin hesaba kattığı bir şey.
BİSİKLET GEOMETRİSİ HAKKINDA ÇOĞU İNSANIN YANLIŞ ANLADIĞI ŞEY NEDİR?
James, "Karşılaştığım çoğu kullanıcı, çok uzun ve çok alçak bir bisiklet satın alma eğiliminde" diyor ve Chris Froome'un Tour de France'ı kazanması için tasarlanmış bir bisiklet olan Pinarello Dogma'yı satın almak isteyen birinden örnek veriyor. Ancak bu kullanıcı, gösterişli pazarlamaya rağmen, mutlaka büyük esneklik gerektiren agresif bir pozisyon için yeterli fiziksel kapasiteye sahip değil. "Kullanıcının fizyolojik yapısını dikkate almalısın."
İşte bu noktada uygun bir bisiklete sahip olmanın önemi devreye giriyor. Bir bike-fit uzmanı, nasıl sürdüğünüzü, bisiklet üzerinde nasıl konumlanabildiğinizi ve yapmak istediğiniz sürüş türünü dikkate alarak bisikleti tam olarak size göre ayarlayabilir.
James böyle bir uzman ve kullancıyı bisikletine doğru ölçülerde tutundurmak için teknolojiyi ve yılların deneyimini kullanıyor. "Bisiklet üzerinde yapacağım değişiklikler konusundaki tavrım nispeten basit. İşlev bozukluğu gözlemlersem onu denklemden çıkarmaya çalışıyorum.”
"Bir örnek vermek gerekirse, yüksek sele kullanımı nedeniyle pedalı yuvarlak çeviremeyen veya uzun reach (erişim mesafesi) nedeniyle vites başlarına yetişemeyen kullanıcılar görebilirsiniz."
James, insanları genellikle "pozisyonunu kendi seçen” olarak tanımlıyor; bunun anlamı, kullanıcının bisikletin kendi anatomisi ile iletişimine bakmadan, bisikletin üzerinde kendini görmek istediği sürüş pozisyonunda konumlandırma motivasyonunu kastediyor. "Bu durumda türlü rahatsızlıklara veya performans kaybına neden olan işte bu zayıf etkileşimdir” diye açıklıyor.
BİSİKLET GEOMETRİSİNİN TEMEL İLKELERİ NELERDİR?
Daha önce de belirtildiği gibi, yol bisikletleri arasında karşımıza en çok çıkan yarış ve endurans bisiklet geometrileri. Bu konularda uzmanımız James, "Temel farklılıklar, bir endurans bisikletinin daha dik bir sürüş pozisyonu için tipik olarak daha yüksek bir alın borusuna ve daha kısa erişim mesafesine sahip olmasıdır" diyor.
"Aks mesafesi (iki teker merkezi arası mesafe) daha geniş ve alın borusu açısı da daha büyüktür" [Endişelenme, buna geleceğiz] "sonuç olarak karşımıza daha dengeli bir bisiklet çıkar. Yarış bisikletleri ise tam tersini temsil eder ve sürüş kalitelerinde daha atik olma eğilimindedirler."
Ancak bisikletler son on yılda uzun bir yol kat etti. James, "Kadro teknolojisindeki son gelişmelerle, endurans bisikletleri yarış odaklı benzerlerinden gerçekten daha yavaş değiller, göreceli olarak sürüşleri daha kolay ve biraz daha rahat" diyor.
Şimdi tüm bu jargonun bir bisiklet geometri tablosunda ne anlama geldiğine bir göz atalım.
STACK ve REACH
Bu iki ölçü, bisiklet geometrisinin temel ilkeleridir ve uyum içinde çalışırlar. Bisiklet markalarını ve geometrilerini karşılaştırmadan önce göz önüne alınması gereken en önemli ölçümlerin başında geldikleri için önemlidirler.
Stack, orta göbek merkezinden alın borusu merkezine olan dikey mesafedir. Bu, gidonun ne kadar alçakta konumlanacağını belirler. Bir endurans bisikleti, bir yarış bisikletinden daha uzun bir stack mesafesine sahiptir.
Reach, aynı iki nokta arasındaki yatay ölçüdür. Temel olarak, alın borusunun üst merkezinin orta göbek merkezine yatay olarak ne kadar uzakta olduğunu gösterir. Bu, bir kadronun ne kadar uzun olduğunu belirlediğinden bike-fit için temel bir ölçümlerdendir. Performans yol bisikletleri, sürücüyü daha aerodinamik bir profile sokmak için daha uzun bir erişime sahip olur.
Bu, kullanıcının erişim mesafesini belirleyen; selenin ucundan gidon boğazının ucuna alınan mesafeden farklıdır ve birbirine karıştırılmaması gerekir.
BOYUT
Bisikletler farklı boyutlarda gelir ve bisiklet markaları tarafından verilen boyutların bisiklet geometrisi ile hiçbir ilgisi yoktur. Çoğu marka, bisikletlerini yalnızca kafa karıştırıcı hale getirmek için benzersiz şekillerde boyutlandırır. Ölçüm, genellikle sele dikmesi uzunluğunun santimetresi olarak alınır ve daha sonra ya sınıflandırılır ya da bu kesin ölçüm temelinde açıklanır, örn. 51cm, 54cm, 56cm vb. veya S, M, L vb.
Bununla birlikte, konu bisiklet türlerini ve markalarını karşılaştırmak olduğunda, bir marka/tür bisiklette 56'ya daha uygun olabilirsiniz ama başka bir markanın sizi 54'e düşürdüğünü görebilirsiniz, ikisi de yanlış değil, bu sadece bisiklet boyutlarının aslında standart bir ölçüde olmadığını gösteriyor. Yine de başlamak için iyi bir yer.
FORK RAKE VEYA OFFSET
Şimdi noktalı çizgiler ve görünmez alanlarla uğraşmaya başlıyoruz, çizelge biraz daha karmaşıklaşıyor ve bir mobilya kurulum talimatı gibi, bunu bir kenara atıp başka bir güne bırakmak daha kolay gelebilir. Ancak şimdi arkanızı dönmeyin - neyse ki, bir bisikletçi geometri tablosunu incelemeyi sever.
Fork Rake ve Fork Offset, farklı bisiklet türleri için aynı anlama gelir, yol bisikletleri için rake ve dağ bisikletleri için offset. Teker mili bağlantı noktası merkezinin, maşa merkezinin açısal izdüşümü ile arasındaki paralel mesafenin ölçüsüdür. Bu tamamen yol tutuşuyla ilgilidir, çünkü mesafeyi arttırmak yol tutuşunu hızlandırır, azaltmak ise yavaşlatır.
Ancak bisiklet geometrisi üzerinde yaptığınız her değişim, başka bir tepki yaratır, rake/offset ölçüsünü artırırsanız aks mesafesini genişletirsiniz. Trail mesafesi ise böylece azalır ve bisikletin yol tutuşu hızlanır. Ancak bir değişiklik diğer etkilerin yaratacağı avantajlar ve dezavantajların toplamı ile sınırlanır.
'Ama bir dakika, trail ne anlama geliyor?' Binlerce minik ses çığlık atıyor ve soruyor, peki...
TRAIL
Giderek karmaşıklaşıyor olabilir, ancak bisikletinizin nasıl hissettirdiğini anlamak önemlidir. "Trail, esasen ön aksın, alın borusunun ne kadar önünde olduğunu ifade eder. Daha teknik olarak, alın borusu merkezinin yaptığı açıyla zemine inen hayali çizgi ile, ön akstan zemine dikey alınan çizginin zeminde oluşturduğu mesafeyi açıklar. Bir bisikletin yol tutuşunu etkileyen ana parametrelerden biridir. Daha uzun bir trail, daha dengeli bir bisiklet sağlar."
Daha uzun trail mesafesine sahip bisikletler, hız sayesinde dengenin kazanıldığı ve gidonu döndürmek yerine bisikleti viraja yasladığınız yüksek hızlı dönüşler için tasarlanmıştır. Bu, daha yüksek hızlarda sürüş yapan ve düşük hızlarda manevra kabiliyeti ile ilgilenmeyen kişiler için iyidir. Daha uzun trail mesafesine sahip bisikletler daha uzun bir üst boruya sahiptir.
Öte yandan, daha kısa trail mesafesine sahip bisikletler, daha yavaş hızlarda yatırıldıklarında daha dengelidir, bunlar dar dönüşler için harikadır, ancak alışkın değilseniz yüksek hızlarda seğirebilir ve dengesiz hissedebilirsiniz. Daha kısa trail mesafesine sahip bir bisiklet, daha yavaş hızlarda daha keskin döner, bu nedenle kentsel alanlarda dar dönüşler için daha kullanışlıdır.
Ortalama bir bisikletteki çoğu trail mesafesi oldukça nötr tasarlanmıştır, bu nedenle özel bir trail mesafesi aramak, bisiklette kendi tarzınızı yakalamanız için büyük bir değişikliktir.
SELE DİKMESİ UZUNLUĞU VE AÇISI
Sele dikmesinde göz önüne alınması gereken iki ölçü vardır, açı ve uzunluk. Uzunluk, sele dikmesinin, göbek merkezinden üst boruyla birleştiği yere kadar ölçülür. Sele dikmesinin zemine göre açısı, sele dikmesi açısıdır.
Açı, farklı bisiklet türleri arasında pek değişmez, esas olarak 71 ile 74 derece arasında kalır. Bu açı, selenin ne kadar geride olduğu manipüle edilerek değiştirilebilir. Daha sığ bir açı, kullanıcının sürüş sırasında farklı bir kas grubu kullanmasına neden olabilir.
ALIN BORUSU UZUNLUĞU VE AÇISI
Alın borusu da aynı iki ölçümü kullanır ancak sele dikmesine kıyasla bir bisikletin sürüş stili konusunda daha büyük bir fark yaratır. Alın borusunun uzunluğu, alın borusunun altından üstüne kadar ölçülür ve alın borusunun zemine göre açısı, bu durumda alın borusu açısıdır.
Daha uzun bir alın borusu, ön ucu biraz yükselttiği için daha dik sürüş konumu sağlar. Tersine, kısa bir alın borusu ön ucu alçaltır ve kullancı daha alçak, sıkışmış bir konuma getirilirken aerodinamiği iyileştirir. Bu nedenle, bu, performans yol bisikletinin nasıl sürüleceği konusunda büyük bir fark yaratır.
Alın borusu açısına gelince, daha geniş bir açı, daha düşük hızlarda daha iyi performans gösteren bir bisiklet sağlayacaktır, ancak onu ileri itmek için biraz ekstra güç gerektirir. Çok daha geniş bir alın borusu açısının örnekleri, rota teknik hale geldiğinde dengeye ihtiyaç duyan dağ bisikletlerinde bulunabilir. Dar bir açı daha çok yol bisikletleriyle ilişkilendirilir ve daha uzun trail mesafesine sahip olmakla aynı şekilde çalışır, yani yüksek hızlarda daha iyi, daha dengeli yol tutuşu.
EFEKTİF ÜST BORU
Bu uzunluk, zemine paralel olarak, sele dikmesi merkezi ile alın borusunun üst kısmının merkezi arasındaki uzunluğun ölçüsüdür.
Bu ölçü yalnızca üst borunun uzunluk ölçüsü değildir çünkü bu noktada eğimli üst borulara sahip bisikletler tutarsız bir ölçüm sağlar. Bu ölçüm bize bir bisikletin sürmek için ne kadar 'uzatılmış' hissedeceği konusunda bir fikir verir. Özellikle dağ bisikletlerinde önemli bir ölçümdür çünkü ilk bakışta çift süspansiyonlu bisikletler oldukça küçük ve kompakt görünürler ancak sele dikmesi ile alın borusu arasındaki mesafeye dikkat edildiğinde, bisikletin gerçek boyutunun gösterilmesine yardımcı olur.
ÇEKİ BORUSU UZUNLUĞU ve AKS MESAFESİ
Stack ve reach gibi, bu ölçümler de çift olarak gelir. Çeki borusu uzunluğu, orta göbekten arka tekerleğe tutunan aksa kadar olan ölçümdür (arka tekerleğinizin çerçeveye "yuvalandığı" yer).
Tipik olarak, uzun çeki boruları stabiliteyi artırır ve kısa olanlar daha keskin yol tutuşu anlamına gelir. Uzun çeki boruları, aks mesafesini uzatır ve bunun tersi de geçerlidir.
Aks mesafesi, ön ve arka akslar arasındaki mesafedir. Halihazırda konuşulanların çoğu bu uzunluğu belirler, yani alın boru açısı, fork rake/offset, reach ve çeki borusu uzunluğu gibi. Genel olarak konuşursak, daha geniş aks mesafesi, daha dengeli bir bisiklet anlamına gelir, ancak virajlardaki dönüşü daha yavaş olan bir bisiklettir.
Yukarıdaki unsurlar tarafından belirlendiği üzere daha kısa bir aks mesafesi, atik, agresif ve daha hızlı bir bisiklet anlamına gelir. Bu nedenle, aynı boyda kadro ölçüsüne sahip ancak çeki boruları arasında çok küçük farklar olan iki bisiklet bile, sürüş hissinde büyük bir değişiklik sunar.
ORTA GÖBEK YÜKSEKLİĞİ VE BOŞLUĞU
Bu, zemin ile orta göbeğin merkezi arasındaki mesafedir. Bu, özellikle, engellerin üstesinden gelirken orta göbeğin sahip olacağı açıklığ/boşluğu bilmesi gereken dağ bisikletçileri ve cyclocross sürücüleri gibi arazi kullanıcıları tarafından önemsenir. Bu nedenle, bir cyclocross bisiklet, bir yol bisikletinden daha yüksek bir orta göbeğe sahip olacaktır. Daha dar orta göbek yüksekliği, bisikleti yere daha sağlam basıyormuş gibi hissettirir ve bazı downhill bisikletleri, engelleri aşmak için gereken yükseklik ile daha dar konumlandırılmış orta göbeğin sağladığı fayda arasında bir denge kurar.
ORTA GÖBEK POZİSYONU
Bu, orta göbeğin merkezinin, ön ve arka akslar arasında çizilen hayali bir çizgiye olan dikey mesafedir. Esasen, bir kullanıcının bisiklette ne kadar alçak olabileceğini ifade eder.
Alçak konum, daha alçak bir kütle merkezi olduğu anlamına gelir ve bu da daha iyi viraj alan bir bisikletle sonuçlanır. Ancak bu ölçü aynakol kranklarınızın uzunluğu ile dengelenmelidir - daha düşük konumlandırılan orta göbek geometrisine sahip bir bisikletteki uzun kranklar, pedal asfaltla temas ettiğinde ve o korkunç tırmalama sesini veya daha kötüsü bir çarpma ürettiğinde felakete yol açabilir.
Daha dar bir orta göbek alçaklığı, daha düşük hızlarda daha dengeli olan ve düz bir çizgide sürerken daha az seğiren bir bisikletle sonuçlanır, bu nedenle bisikleti ileri hareket ettirmek için daha fazla güç harcamanız gerekir. Bu yüzden bir pist bisikletinde çok kısa bir orta göbek alçaklığı vardır, böylece pistçiler bir velodromun dik eğimli kıyılarında pedal çevirebilir.
Trail, bir bisikletin ön ucunun nasıl idare edildiğini belirlediğinde, orta göbek alçaklığı ise bisikletin arka tarafının nasıl idare edildiğini belirler.
SELE YÜKSEKLİĞİ
Sele yüksekliği, herhangi bir kullancının bisikletinin geometrisinde yapabileceği büyük bir değişikliktir. Konumunu değiştirmek için seleyi yukarı kaldırma eğilimi vardır, ancak bu yalnızca geçici bir düzeltmedir ve bisikletin diğer özelliklerini değiştirmeden uzun vadeli sorunlara yol açabilir.
Uzmanımız James'in böyle bir ölçüm için uyarıcı bir hikayesi var. James, "Pozisyonum, seley boyu çok yüksek konumlandırılarak belirlenmişti” diyor. "Daha sonra 20 mm'lik bir azalmanın farkını test ettim ve bisikletin yol tutuşunda yaptığı değişikliğe inanamadım. Daha düşük bir ağırlık merkezi ve bisikletin ön kısmındaki azaltılmış ağırlık sayesinde virajlara giriş çıkış çok daha hızlıydı - yüksek sele boyunun yaşattığı tipik sorunlar”
GİDON YÜKSEKLİĞİ
Gidon yüksekliği, zeminden gidonlara/tutamaklara kadar olan dikey bir ölçümdür. Bu, farklı tasarımdaki gidonlar kullanılarak veya gidon boğazının üstündeki ve altındaki spacer halkaları azaltılarak yeniden ayarlanabilir.
Daha yüksek bir gidon, bir kullancının (özellikle bir dağ bisikletçisi/cx yarışçısı) ağırlığını bisikletinin arkasına daha kolay dağıtmasına, yorgunluğu azaltmasına ve seleye geri otururken daha iyi bir pozisyon elde etmesine olanak tanır. Daha düşük bir gidon yüksekliği, kullanıcıyı daha agresif bir pozisyona sokar, bu da yolda daha fazla aero pozisyon elde etmesi anlamına gelir ve bir dağ bisikleti söz konusuysa ön tekerleğe daha fazla ağırlık vererek daha hızlı yön değişiklikleri elde etmesini sağlayabilir.
GİDON BOĞAZI UZUNLUĞU
Gidon boğazı bir bisikleti aldıktan sonra yapabileceğiniz küçük bir değişikliktir ancak büyük bir fark yaratabilir. Daha uzun bir gidon boğazı, daha yavaş yol tutuşu sağlar öte yandan daha fazla esneme imkan vereceğinden hızınıza pozitif etki sağlayabilir.
Tek başına bir ölçüm, bir bisikletin sürüşünün nasıl hissettireceğini belirlemek için yeterli değildir. Çünkü tüm bu ölçüler birbirini etkiler ve birbiriyle uyum içinde çalışır.
Bir bisikletin hissi, boyutu ve geometrisinin her kullanıcı için farklı ve benzersiz olduğunu hatırlamak önemlidir. Bu noktada aldığınız bisikletin size göre nasıl ayarlandığı önemlidir. Çünkü bisiklet üzerindeki değişkenler ancak doğru şekilde ayarlandığında, stilinize yardımcı olur ve bisikletteki performansınızı artırır. Bu sayede bir bisikletin geometrisinde yapılabilecek tüm karmaşık küçük değişiklikleri fark edebilirsiniz. Tabi bisikleti satın almadan önce kadro geometrisinin siz sunduğu kullanım tipini kendi stilinize uygun seçmeniz öncelikli olan şey.
Sonuç olarak, yıllar boyunca sürdüğünüz bisikletlerle bir referans oluşturmanızı tavsiye ediyoruz. Onlarda sevdiğiniz ve sevmediğiniz şeyler, geometri faktörlerini araştırmanıza yardımcı olabilir ve bu da bir sonraki bisiklet satın alımınıza yön verecektir.