Neden Tubeless Lastik?
06-02-2023
01:21
Bisiklette Tubeless Lastik Sistemi
Hangi bileşenlerden oluşur?
Tubeless Lastikler
Tubeless lastikler ilk bakışta clincher lastiklere benzer. Ancak aralarında bazı ince farklar vardır. En önemlisi tubeless için özel tasarlanmış damak bölümüdür. Lastiğin janta oturduğu bu bölümün bir nevi hava contası görevi yüklenmesi için içeride hava geçirmeyen bir kaplama gerektirir. Bu sayede iç lastik kullanımına gerek kalmaz. Birkaç yıl önceye kadar tubeless lastiklere olan ilgi zayıftı ancak büyük lastik üreticileri tubeless lastikleri benimseyip desteklediler ve şu an en sevilen lastiklerin mutlaka tubeless versiyonlarını da bulmak çok kolaylaştı.
Tubeless Jantlar
Tubeless dış lastiklerin tubeless uyumlu jantlarla kullanılması önemlidir. Çünkü bir tubeless lastik, uyumsuz bir janta düzgün oturmaz. Düzgün oturmayan bir tubeless lastik conta görevini göremeyeceğinden hava kaçırır.
Tubeless uyumlu bir jant kullanımını önemli kılan bir diğer özellik ise standart jantlarla olan tasarım farkıdır. Standart jantlarda iç lastiğin iyi oturması için çemberin ortasında derin bir boşluk bulunur.
Bu iki farklı jant tipine ek olarak yeni bir jant tasarımı daha geliştirildi ve çemberin iç duvarlarında bulunan çentikler kaldırılarak "hookless" jantlar üretilmeye başlandı. Dış lastiği tutan bu çentiklerin kaldırılmasının bir sonucu olarak "hookless" jantlar, sadece "hookless" uyumlu tubeless lastiklerin kullanımını zorunlu kılar.
Hookless lastiklerin sunduğu avantajlar; ağırlıkta ciddi bir azalma, aerodinamik kazanım, mukavemet artışı ve çember duvarlarının dıştan dışa genişliğinde büyük bir değişim olmaksızın içten içe ölçünün maksimize edilerek modern dış lastiklerin janta daha iyi oturarak daha yüksek performans sunmalarını desteklemeleridir.
Çentiksiz jantlar, tubeless kullanım için üretilmiş olmakla beraber sürüş sırasında patlak yaşanması halinde geçici bir çözüm olarak iç lastikle kullanılabilirler. Ancak hookless uyumlu olmayan herhangi bir dış lastiğin kesinlikle kullanılmaması gerekir. Hookless uyumlu olan lastiklerde kendi içlerinde her hookless jantla uyumlu olmayabilir. Mesela Continental GP 5000 S TR, 700x25c seçeneğinde 22.4mm içten içe çember genişliğine sahip hookless jantları desteklemediğini duyuruyor. Dolayısıyla hookless jantınızın teknik özellikleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmalı ve seçtiğiniz dış lastiğin jantınızı desteklediğinden emin olmalısınız.
Tubeless Sıvısı
Sızdırmazlık maddesidir. Sıvı haldedir. Lastiğin içine oturan bu sıvı patlama halinde oluşan yüksek hava basıncı ile pıhtılaşarak hava kaybının önüne geçer. Lastikte oluşan tüm küçük delikleri tıkar ve hava kaybını engeller.
Tubeless Sibobu
Tubeless lastikleri kullanmak için özel bir siboba ihtiyaç duyulur. Tubeless siboplar alt kısımlarında hava kaçırmayan kauçuk bir contaya sahiptir. Sızdırmazlık sıvısını lastiğin içine uygulayabilmeniz için çıkarılabilir bir çekirdeğe de sahiptirler. Presta veya Shrader formlarında mevcutlardır.
Bisiklette tubeless lastik sisteminin avantajları nedir?
Tubeless ve Konfor
Tubeless lastikler, aynı ebatlardaki clincher alternatiflerine göre daha alçak basınçlarda kullanıma izin verir. Bu yoldan kaynaklanan titreşimleri daha iyi sönümlemesine ve size daha konforlu bir sürüş sunmasına yarar.
İç lastikli yapılarda görülen daha çok "yılan ısırığı" olarak bilinen; kullanım sırasında bir engele denk gelindiğinde lastiğin büzüşmesi ile iç lastiğin kıstırılarak yaşanan delinme/patlaklar, iç lastik olmadığından tubeless yapılarda gerçekleşemez.
Tubeless Lastiklerde Kavrama
Daha düşük basınçlarda lastiğin yola tutunma yüzeyi artacağından yol tutuşu daha güçlü olur.
Tubeless Lastik ve Patlak koruması
Tubeless sıvısı lastiğin delinmesi halinde patlağa karşı etkili bir mücadele yöntemi sağlar. Yüksek basınçla lastiğin içinden kaçan havayı oldukça kısa sürede önler, deliği tıkar ve çoğu zaman sürücünün fark etmeksizin sürüşe devam etmesini sağlar. Buna karşın iç lastik gerektiren clincher yapıda bu mümkün değildir ve herhangi bir delinme tamir ve değişim gerektirir.
Tubeless Lastik ve Hız
İç lastikli clincher yapıda iç ve dış lastik birbirine zıt yönde hareket ederek sürtünme oluşturur. Bu sürtünme dış lastiğin yuvarlanma direncini arttırır ve hızı yavaşlatır. İç lastiğin ortadan kalktığı tubeless sistemde ise bu direnç oluşamaz ve dış lastiğin daha hızlı yuvarlanması sağlanır.
Tubeless lastiklerin hafiflik avantajı
İç lastiğin bulunmaması, aynı özelliklerdeki tubeless ve clincher kurulum arasında tubeless lehine ağırlıktan tasarruf demektir. Hafiflik rotasyonel olduğundan bisikletin daha çabuk hızlandığını ve daha verimli tırmandığını tecrübe edersiniz.
Tubeless Lastiklerin Dezavantajları
Birçok kullanıcı için ana sorun geçiş yapma sürecedir. Tubeless lastikleri ilk kurulumda janta oturtmak daha güç olabilir. Ancak tubeless lastik teknolojisi her geçen gün gelişiyor ve ilk çıktıkları güne göre artık kurulum süreci çok daha kolay. Bazı kullanıcılar için bir diğer dezavantajı için hava basıncını daha kolay kaybetmesidir. Bu nedenle sürüşe çıkmadan önce daha sıkı kontrol etmek gerekir. Lastik hava basıncı her sürüşten önce kontrol edilmeli ve eksilen basınç değeri tamamlanmalıdır.
Tubeless lastiğe geçiş kolay mı?
Tubeless kuruluma geçmek kesinlikle uğraşmaya değer. Ve birkaç tavsiyemize uyarsanız düşünüldüğü kadar da zor ve zahmetli olmadığını tecrübe edebilirsiniz. Önce ihtiyacınız olan şeylere sahip olduğunuzdan emin olun.
- Tubeless uyumlu jant takımı
- Tubeless bandı
- Tubeless sibobu
- Tubeless lastikler
- Damak yağı (Bead Lube)
- Tubeless şırıngası
- Tubeless sıvısı
- Zemin Pompası
Giant yol bisikletleri tubeless uyumlu set olarak kutudan çıkar. Tubeless uyumlu alüminyum veya karbon jantlarla gelen yol bisikletlerinde jantlar tubeless bandı uygulanmış ve tubeless sibobu üzerinde gelir. Tubeless lastikler jantın üzerinde gelir. Kapatıcı Tubeless sıvıları kutudan çıkar. İyi bir yer pompasına sahipseniz ve yeterince deneyimli bir kullanıcıysanız kurulumu kolayca tamamlayabilirsiniz. Aksi halde yol bisikletlerinde deneyimli mekanikerlerin yer aldığı mağazalardan destek almanızı öneririz.
Tubeless uyumlu ancak tubeless kurulu olmayan bir janta sahipseniz ve eğer jantınızın üzerinde jant teli delikleri bulunuyorsa bu delikleri tubeless bandıyla kapatmanız gerekir. Bandı uygularken tüm deliklerin kapatıldığından ve bandın düzgün bir formda yapıştırıldığından emin olun. Bu önemli bir adım ve uygulama aşamasında acele etmeyin.
Uygulama bitince bandı sibop deliğinden delerek tubeless sibobunu takın. Sibop yerine oturduğunda sızdırmaz kauçuk bir tabana sahip olmalıdır. Şimdi sıra tubeless lastiği uygulamakta. Lastik muhtemelen çok sıkı bir forma sahip olacaktır. Bu yüzden bol miktarda damak yağı kullanmanızı (bead lube) öneririz. Lastiği janta uygulamaya sibobun tam karşısından başlayın ve sibobu bitiş noktası olarak belirleyin.
Lastik takıldıktan sonra janta düzgün oturtulmalıdır. Yeni bir lastikse bu noktada lastiğin janta oturan her iki yanına da bolca damak yağı uygulayın. (Eğer damak yağı bulamıyorsanız, sabun kullanmayı deneyebilirsiniz.) Lastiğin her iki yanını tekerleğin etrafına tam temas edecek şekilde sıkıştırın böylece lastik damakları jantın içinde olacaktır. Sibobu arka ucunun da lastiğin iki damağı arasında kaldığından emin olun.
Çoğu zaman bir zemin pompası ile tubeless lastiği sıfırdan şişirebilirsiniz ancak tubeless lastikler için üretilmiş özel pompalar da bulunmaktadır. Daha kolay kurulum sağlamak için tubeless kurulum pompaları da edinebilirsiniz.
Lastik janta doğru bir şekilde oturduğunda "pat" şeklinde oturma sesleri gelecektir. Bu yüzden şişirirken kulağınız lastikle olsun. Lastik doğru şekilde oturmadığı sürece şişmeyecektir.
Artık son adıma geldik. Tubeless sıvısını uygulamak. Şimdi tekerin içindeki havayı indirin. Sibobun çekirdeğini çıkarın. Şırıngaya sıvıyı çekin. Şırınga hortumunun bir ucunu şırıngaya diğer ucunu siboba takın. Sıvıyı lastiğin içine enjekte edin. Farklı tubeless sıvısı üreticileri farklı dozajlar önermektedir. Dolayısıyla kullandığınız sıvının ambalajında tavsiye edilen dozaj listesini kontrol edin. Eksik veya fazla sıvı kullanmayın. Tubeless gelen sıfır bisikletlerde genelde iki şişe sıvı çıkar, bu durumda bir şişenin tamamını bir lastiğe uygulayın.
Sibop çekirdeğini tekrar yerine takın. Lastiği maksimum değerine kadar şişirin. Tekerliği hızlı bir şekilde döndürerek, sıvının lastiğin iç yüzünü tamamen kaplamasını sağlayın. Şimdi lastiğin basıncını kendi ağırlığınıza göre tavsiye edilen basınç değerine getirin. Schwalbe gibi bazı büyük lastik üreticileri sıvı uygulandıktan sonra 25km sürüş önermektedir. Tubeless lastikleri kurulumdan hemen sonra birkaç PSI kaybedebilir ve sıvı ilk kez uygulandıktan sonra şişirme sırasında kenarlardan biraz taşabilir, taşan kısmı silebilirsiniz.
Bu aşamalardan sonra tubeless lastiğinizi doğru uyguladığınızdan emin olmak istiyorsanız, 24 saat sonra havasını kontrol edin. Düzgün uygulanmış tubeless kurulum 24 saat boyunca basınç değerini koruyacaktır.
Kurulum adımlarını dikkatlice izlemek için video linkini tıklayınız.
Tubeless lastik sisteminin bakımı
Kapatıcı sızdırmaz Tubeless sıvısını düzenli olarak kontrol etmek ve değiştirmek önemlidir. Ayda bir kez kontrol edilmeli altı ayda bir eski sıvı yenisiyle değiştirilmelidir. Eğer sıcak ve nemli koşullarda sürüş yapıyorsanız sıvı daha çabuk buharlaşır, dolayısıyla değişim daha kısa süreli frekanslarda yapılmalıdır.
Aylık kontrolde içerideki sıvı miktarının tavsiye edilen miktardan ne kadar azaldığına bakılır. 25mm ölçüsünde lastik kullanıyorsanız lastik başına 30ml sıvı bulunmasını öneriyoruz. Lastik hacmi büyüdükçe kullanılması gereken sıvı miktarının daha fazla olması gerekir. Örneğin 29x2,3 inç lastikler için lastik başına 60-100ml arası sıvı gerekir. Tubeless sıvısının azalmasında birçok neden öne sürülebilir ancak en önemlisi siz farkında olmadan kapadığı küçük deliklerden kaynaklanır.
Aylık kontrolde dikkat edilmesi gereken bir diğer şey sıvının rengidir. Sıvı normalde süt beyazı rengindedir ancak zamanla kahverengimsi bir renk tonuna dönüşür. Bu etkinliğini kaybettiğinin bir işaretidir ve sıvıyı mutlaka yenisi ile değiştirmeniz gerekir.
Tubeless sıvısını değiştirmek çok kolay bir işlemdir. Lastiği çıkarmanız gerekmez, Tubeless şırıngası ile tüm sıvıyı çekerek yukarıda açıklanan şekilde yenisi ile değiştirebilirsiniz.
Tubeless lastiklerin avantajlarından yararlanmanızı tavsiye ederiz, kullanıcıların neredeyse tamamı tubeless lastikleri bir kez kullandığında tekrar clincher yapıya dönmeyi düşünmezler. Fiyatları biraz daha yüksek olmasına rağmen hızlı, yol tutuşu güçlü, patlama koruması yüksek lastikleri seçmenizi öneririz.
İyi sürüşler.